واژه TRIZ برگرفته شده از حروف اول کلمات در عبارت روسی زیر میباشد : (Teoriya Resheniya Izobrototelskikh Zadatch)
که برابر انگلیسی آن عبارت Theory of Inventive Problem Solving (با مخفف TIPS) است که به معنای نظریه حل ابداعانه مساله میباشد . این دانش در سراسر جهان تحت عنوان TRIZ شناخته میشود و متداول شدن این نام به این علت است که بنیانگذار آن ، دانشمند خلاقیتشناس روسی گنریچ سائولویچ آلتشولر (G.S. Altshuller) میباشد .
آلتشولر مبتکر TRIZ معتقد است که خلاقیت صرفاً یک امر ذاتی نیست بلکه اکتسابی و قابل آموزش دادن است.
TRIZ امروزه توسط بسیاری از شرکت ها در سراسر جهان مورد استفاده قرار می گیرد.
از جمله بزرگترین شرکت های:
اینتل، جنرال الکتریک، سامسونگ، زیمنس، شرکت بوئینگ، موتورولا، ناسا، زیراکس، هیولت پاکارد، جنرال موتورز، فورد، راکول، ژیلت، جانسون و جانسون، فیلیپس، بوش، و غیره
TRIZ مجموعه ای از ابزارهای تجزیه و تحلیل مشکل، ابزار های تولید راه حل های و دسترسی به بهترین راه حل برای مشکلات مشابه در جهان است
TRIZ یک روش بسیار قوی برای حل مسائل خلاق است.
TRIZ بر اساس اصول اختراعی حاصل از مطالعه بیش از یک و نیم میلیون ثبت اختراع نوآورانه در جهان بنا شده است.
TRIZ به عنوان یکی از مهمترین دستاوردهای خلاق بشری و حاصل خرد جمعی همه مخترعین و دانشمندان جهان مورد تأیید و تأکید شرکت های پیشرفته جهان می باشد.
فقط از طریق نوآوری ، شرکت ها می توانند در طولانی مدت رقابت و رشد کنند. اغلب اوقات، بهر حال، نوآوری ها به طور تصادفی و یا در یک فرایند طولانی همراه با " سعی و خطا" نمایان می شوند. یک استراتژی موثرتر، گسترش سیستماتیک ایده های جدید و حل مشکلات است. با TRIZ ، روش حل خلاقانه مسئله ، امکان هدفمند کردن توسعه نوآوری ها بوجود می آید.
TRIZیک وسیله کمکی برای حل مشکلات خلاق است؛ بطوریکه در بسیاری از زمینه ها موفقیت های چشمگیری حاصل نموده است.
TRIZیک جعبه سیاه نیست که همه راهحلها را برایمان تهیه کند.
TRIZکمک میکند تا فکرمان را در نقاطی متمرکز کنیم که ممکن است راهحل یا ایده مناسب در آنجا باشد.
TRIZفقط برای حل مشکلات نیست؛ بلکه شامل مهارتهایی است که برای سازمانها بسیار ضروری و اثر بخش است .
TRIZبا کاهش هزینهها و افزایش منافع، موجب بهبود سیستمهای موجود میشود .
TRIZمیتواند کمک کند تا بدانیم که چه میخواهیم و چگونه به آن دست یابیم.
TRIZمیتواند به ما کمک کند تا از راهحلهایی که در ذهنمان هست پرده برداریم ، و راهحلهایی را بیابیم که هرگز از طریق معمول به آن دست نمی یافتیم.
TRIZمیتواند همه را برای خلاق و نوآور بودن آموزش دهد .
TRIZمیتواند به ما نشان دهد که بهتر است کدام یک از میلیونها ایدهمان را دنبال کنیم .
TRIZ به ما کمک می کند تا مسائل مان را حل کنیم.
TRIZ به ما کمک می کند تا بطور روشن و قدرتمند فکر کنیم.
TRIZ به ما راه حل های سریع و با کمترین سعی و خطا ارائه می دهد.
TRIZ به ما یک ساختار می دهد تا بتوانیم مسائل مشکل اطراف خودمان را بهتر از طرق طوفان فکری حل کنیم.
TRIZ به ما کمک می کند تا افکار اثربخش در زمان کوتاه داشته باشیم زیرا ما می دانیم که در جهت درست حرکت می کنیم.
TRIZ به ما کمک می کند تا خلاق باشیم( سیستم های جدیدی خلق کنیم، سیستم های نسل بعد را بیابیم، ایده های زیادی بیابیم و...).
TRIZ به ما کمک می کند تا بتوانیم سیستم های موجود را بهبود دهیم و ایده آل بودن سیستم ها را با کاهش دادن هزینه ها، حذف صدمات یا افزایش منابع گسترش دهیم.
TRIZبه ما کمک می کند تا از منابع مان خوب استفاده کنیم: اغلب ما می توانیم راه حل های سریع و ارزان برای حل مسائل از طریق تریز بیابیم و متعاقب آن بتوانیم زیان ها را به سود مبدل کنیم.
TRIZ بر اساس اصول اختراعی حاصل از مطالعه بیش از یک و نیم میلیون ثبت اختراع نوآورانه در جهان بنا شده است.
TRIZ یک فلسفه، یک فرایند و یک سری از ایزار است. مجموعه آن با یک تخمین مناسب بالای ۱۵۰۰ نفر- سال تحقیق و مطالعه بر روی بهترین راه حل های جهانی در زمینه های علوم، ریاضی و مهندسی ( و تجزیه و تحلیل سیستماتیک اختراعات ثبت شده از سراسر جهان) و همچنین توجه به جنبه های درونی و روانشناسی خلاقیت بشری تهیه شده است.
TRIZ امکان دسترسی به دانش و تجربیات بهترین مغزهای خلاق جهان را براحتی فراهم نموده است. سعی آن در تکمیل و اضافه کردن ساختار به خلاقیت طبیعی ماست و نه جایگزین شدن بجای آن.
گنریش آلتشولر بیش از ۲۰۰۰۰۰ اختراع ثبت شده (پتنت) را مورد بررسی قرار داد تا متوجه شود اختراعات به عنوان مسئله های ابداعی (یعنی مسئله هائی که راه حل آنها مشخص نیست و بایستی آن را با روش های خلاق و ابداعی کشف کرد) چگونه حل شده اند.
از بین این تعداد آلتشولر ۴۰۰۰۰ اختراع مهم و برجسته و به عبارتی راه حل های خلاق و ابداعی اصلی را مورد مطالعه عمیق تر قرار داد. براساس نتایج حاصل از این نوع مطالعات خلاقیت شناسی تحلیلی ، آلتشولر به کشفیات بسیار مهمی دست یافت و اصول ، مفاهیم و روش های TRIZ را به عنوان یک علم نوین و بسیار با ارزش به جهان ارائه نمود .
از آنجا که دانشTRIZ برآیند دانش مخترعان جهان است مبنای آن گسترده تر از دانش شخصی و سازمانی است و همچنین حوزه تحقیقات علمی این تئوری رو به گسترش است. از این رو راه حل های خلاقانه TRIZ برای حل مسائل خلاق بسیار قابل اتکا تر از راه حل های فردی و شخصی است.
نتیجه نهایی ایده آل(Ideal Final Result (IFR)) توصیفی است از بهترین راه حل ممکن برای حل یک مشکل ( یا تناقض)، بدون توجه به منابع یا محدودیت های مسئله اصلی. IFR یکی از مفاهیم اساسی TRIZ است. یک IFR خوب می تواند به یک حل کننده مسئله کمک کند تا بر گرایش روانی یا رخوت ذهنی خود غلبه کند و به راه حل میانبر با تفکر به راه حل در قالب کارکرد و بدون توجه به خود مشکل و ریشه آن( تمرکز بر روی کارکردها و نه بر روی فرایند و ابزار موجود.) برسد. ایده IFR برای ایجاد تعریفی روشن از اهداف بهبود و حذف دوباره کاری هاست (حل مسئله درست از ابتدا). یکی از مفاهیم پایه ای TRIZ هدایت یک سیستم به سمت افزایش ایده آل بودن (عملکردی ) است. نتیجه نهایی این تکامل رسیدن به نتیجه نهایی ایده آل یاIFR به شرح زیر است:
* دارا بودن سیستمی با تمام مزایا.
* بدون زیان و صدمه و
* بدون هیچگونه هزینه از مسئله اصلی
روش هایی برای حل مساله و نمونه هایی برای آن:
-چاره نکردن(بی چارگی): فراموش کردن مساله یا به زمان سپردن آن
-چاره نسبی (رضایت بخش): مبتنی بر عقل سلیم ،آزمون سعی و خطا، قضاوت کیفی و شهودی و تجربیات گذشته
-چاره بهینه: به شیوه محققانه و تحلیل کمی و علمی
-چاره بنیادین: طراحی دوباره سیستم(یا محیط)
روبرو شدن با فرا مساله(نابسامانی) برای منحل کردن مساله(یافرا مساله)
مساله:معاون تولید در یکی از کارگاهها کاهش تولید داریم؟
علت یابی:
-سرعت کم ماشین ها(نه!)
- نیروی انسانی نامناسب(نه!)
- زمان تعمیر و نگهداری(نه!)
- زمان راه اندازی و توقف برای تغییرمحصول(بله!)
راه حل:
بی چارگی: نادیده گرفتن مشکل و طبیعی جلوه دادن آن
چاره نسبی: تعیین برخی از خطوط بدون توقف روی محصولات اصلی کار کنند.
چاره بهینه: برنامه ریزی ماشین آلات توسط یک گروه مهندسی
چاره بنیادین: بررسی سودآوری محصولات و کشف اینکه بسیاری از این محصولات سود آور نیستند.
-پیشنهاد به معاون بازاریابی برای حذف این محصولات از لیست فروش شرکت
-امتناع معاون بازاریابی از این کار به بهانه جور بودن جنس برای مشتریان اصلی
تدبیر : تغییر نظام پاداش فروش: از حجم فروش به حجم سود!
-حذف خود بخود محصولات کم بازده ،کاهش زمان توقف و افزایش بهروری کارگاه و افزایش سود شرکت
چند نمونه دیگر مسئله و راه حل آن ها
مسئله: فروش غیر قانونی بنزین(قاچاق بنزین)
راه حل:
چاره نکردن:ادامه قاچاق بنزین
چاره نسبی:افزایش قیمت بنزین تا حد امکان
در این صورت با افزایش قیمت بنزین عاید کمتری نصیب قاچا قچیان بنزین می شود
چاره بهینه:سهمیه بندی بنزین به اندازه مصرف ماهیانه بنزین را در اختیار عموم قرار گیرد
چاره اندیشی بنیادی:نظارت بیشتر بر ناحیه مرزی و کنترل این مناطق یا فروش به قیمت آزاد در مرز
مسئله:استفاده از رابطه به جای ضوابط در استخدام
بی چارگی:دست رو دست گذاشتن و منتظر ظهور امام زمان جهت برقراری عدالت
چاره اندیشی نسبی:امر به معروف و نهی از منکر از طریق برنامه های رسانه ای (تلویزیون ،مجله ،روزنامه) در راستای بیان عذاب اخروی و دنیوی بی عدالتان و حرام بودن درآمد آنها که لقمه حرام تاثیر بر سرنوشت آنها دارد
چاره اندیشی بهینه:ایجاد مراکز بررسی تخلف که توسط مردم گزارش داده می شود و محاکمه سنگین در دادگاه برای متخلفین تا عبرتی باشد برای دیگران
چاره اندشی بنیادی:تقویت مراکز خود اشتغال و مقطه کاری تا نیازی به استخدام توسط سازمان نباشد و افراد خود مسئول اشتغال و درآمد زایی خود باشند
مسئله:بالا بودن مرگ میر ناشی از تصادفات
بی چارگی: هیچ کاری انجام ندان برای رفع مشکل و طبیعی جلوه دادن و قبول کردن به عنوان روند طبیعی
جاره اندیشی نسبی:قرار دادن جرایم و توقف خودرو ها و بردن به پارکینگ
چاره اندیشی بهینه:ایمن ساختن خودرو ها و جاده ها و اجباری کردن بستن کمربند ایمنی
چاره اندیشی بنیادی:استفاده از سیستم اینترنتی و تقویت دولت الکترونیک برای سفر کمترمردم (مجازی سازی کارها)و هوشمند سازی خودروها
خاستگاه روش شناسی کیو را باید در منظری سازهگرا(constructive) جستجو کرد. روش شناسی کیو با پذیرش این امر که انسانها براساس تصاویری که از واقعیت دارند عمل میکنند نه براساس خود واقعیت، سازهگرایی معرفت شناسانه را برگزید. این نوع نگاه، به رویکرد شناختی نزدیک است؛ رویکردی که معتقد است رفتارها باید از طریق پردازش اطلاعاتی برگرفته از محرکها بررسی شود نه خود محرکها. ادامه مطلب ...